Με ευρύτατη συμμετοχή και κεντρική ομιλία του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, Αλ. Τσίπρα, πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα, 24 Φεβρουαρίου 2020, η εκδήλωση του Τμήματος Οικολογίας του ΣΥΡΙΖΑ για τη“Διακυβέρνηση και οικο-ανάπτυξη των ελληνικών προστατευόμενων περιοχών της φύσης”, στο κτίριο του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών.
Η εκδήλωση είχε ως στόχο τον ανοιχτό και εποικοδομητικό δημόσιο διάλογο για την αξιολόγηση του πλαισίου διακυβέρνησης και διαχείρισης των περιοχών του Δικτύου Natura 2000. Ζητούμενο ήταν η διαμόρφωση προτάσεων από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για τηναποτελεσματική διακυβέρνηση και την προστασία των περιοχών του Δικτύου Natura2000.
Στην κεντρική του ομιλία, ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλ. Τσίπρας, επεσήμανε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, από την συγκρότησή του, έχει θέσει το ζήτηματου περιβάλλοντος ψηλά στην πολιτική του ατζέντα, τόσο σε επίπεδο προγράμματος, όσο και σε επίπεδο κινηματικών και πολιτικών πρωτοβουλιών.
Ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ απαρίθμησε τις σημαντικές πρωτοβουλίες που,παρά τους δημοσιονομικούς περιορισμούς, υλοποιήθηκαν την περίοδο 2015-2019, όπως, τη μεγάλη μεταρρύθμιση στην αγορά ενέργειας και τις πρωτοβουλίες για τις ΑΠΕ, την ανάρτηση και κύρωση των δασικών χαρτών ύστερα από 40 χρόνια καθυστέρησης, την κατάρτιση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα έως το 2030, με απώτερο στόχο την κλιματική ουδετερότητα και την υποκατάσταση του λιγνίτη από ΑΠΕ, τη θεσμοθέτηση της Εθνικής Στρατηγικής για τα Δάσηκαι την πολιτική πρόληψης δασικών πυρκαγιών, τις πρωτοβουλίες στον τομέα της Κυκλικής Οικονομίας, αλλά και τη μεγάλη πρόοδο στα θέματα της προστασίας της βιοποικιλότητας και διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών.
Σε αντίθεση με την πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη, που επενδύει σε μια επικοινωνιακή διαχείριση των θεμάτων περιβάλλοντος, κλίματος και ενέργειας, πίσω από την οποία κρύβεται μια οργανωμένη προσπάθεια για ιδιωτικοποίηση των πάντων, προς όφελος των λίγων, και στην προώθηση μιαςαναπτυξιακής φούσκας,χωρίς όρους και ξεκάθαρους κανόνες. Σημείωσε δε, ότι η «φιλο-περιβαλλοντική» πολιτική της ΝΔ είναι μία από τις μεγάλες απάτες της ΝΔ.
Όλοι οι ομιλητές στην εκδήλωση συμφώνησαν ότι,προτεραιότητα έχει η εφαρμογή του υφιστάμενου πλαισίου και η αποκατάσταση οποιασδήποτε εκκρεμότητας, που δε καμία περίπτωση,δεν δικαιολογεί την ουσιαστική κατάργηση των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦΔΠΠ) που έχει ήδη, με απαξιωτικό τρόπο, εξαγγείλει η κυβέρνηση ΝΔ.
Η αντικατάσταση από τη ΝΔ του υφιστάμενου, αποκεντρωμένου πλαισίου από ένα κεντρικό σχήμα διακυβέρνησης, όπου η συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας θα περιορίζεται σε επιτροπές, θα πολλαπλασιάσει την αδιαφάνεια, δεν διασφαλίζει την προστασίατων προστατευόμενων περιοχών, αφήνει χώρο στη συναλλαγή και τον κομματισμό και στερεί από τους ενεργούς πολίτες και την κοινωνία τις συναινετικές και συλλογικές λύσεις, μετά από διαβούλευση.
Τα κύρια χαρακτηριστικά του υφιστάμενου συστήματος, η αποκέντρωση, η συμμετοχική διακυβέρνηση, η εποπτεία από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά και η μόνιμη στελέχωσή τους θα πρέπει να ενισχυθούν και όχι να καταργηθούν..
Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν βουλευτές, μέλη τοπικών οργανώσεων και της νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ, πρόεδροι και μέλη Διοικητικών Συμβουλίων, εργαζόμενοι στους ΦΔΠΠ, περιβαλλοντικές οργανώσεις, εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης και επιμελητηρίων, πανεπιστημιακοί, οργανώσεις πολιτών, επαγγελματίες, επιστήμονες και απλοί πολίτες.
Ακολουθούν τα βασικά σημεία από τις τοποθετήσεις των ομιλητών στην εκδήλωση:
Προλογίζοντας,ο Τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτης Φάμελλος, υποστήριξε ότι δεν πρέπει να αμφισβητηθεί η προστασία και διαχείριση της βιοποικιλότητα με την αξιοποίηση των Φορέων και των εργαζομένων τους, και τα πραγματικά ερωτήματα είναι η τοπική ανάπτυξη, ηδιαχείριση του περιβάλλοντος αλλά και η ενσωμάτωση των αρχών της βιώσιμηςανάπτυξης στο τοπικό, παραγωγικό και αναπτυξιακό μοντέλο. Σε όλα αυτά η κυβέρνηση απαντά αρνητικά, κλείνοντας και απαξιώνοντας τους Φορείς και τις τοπικές κοινωνίες για να προωθήσει κομματικά και ιδιωτικά συμφέροντα.
Τον πρώτο κύκλο της συζήτησης, συντόνισε η Τομεάρχης Κλιματικής Αλλαγής, Περιβάλλοντος και Ενέργειας,Ρένα. Δούρου, μεθέμα τη Διακυβέρνηση και διαχείριση των περιοχών Natura 2000, όπουσυμμετείχαν οι: Π. Λυμπεράκης, Ερευνητής στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης και Πρόεδρος του ΦΔΠΠ Σαμαριάς-Δυτικής Κρήτης, Η.Μπεριάτος, Ομότιμος Καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ο Σ.Ψαρούδας, εκπρόσωπος των ελληνικών ΜΚΟ στην Επιτροπή ΦΥΣΗ 2000, και η. Δ.Βώκου, Καθηγήτρια του Τμήματος Βιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Ο κύριος Λυμπεράκης επεσήμανε ότι για πρώτη φορά μετά από 25 χρόνια μεταβολών και αναθεωρήσεων, με το ν.4519/2018, δημιουργήθηκεένα συνεκτικό σύστημα για τις προστατευόμενες περιοχές,τη βιοποικιλότητα και το φυσικό περιβάλλον, με ισχυρές τοπικές αλληλεπιδράσεις,δημιουργώντας γνώση, αποτελώντας πόλο αναφοράς διεθνών δικτύων και πολλών επιστημονικών ιδρυμάτων έτσι ώστε οι Φορείς να είναι περιζήτητοι εταίροι συνεργασιών σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ο κύριος Μπεριάτος διατύπωσε τη συμφωνία του επί των θεσμικών αλλαγών, τονίζοντας παράλληλα τη σημασία των τριμερών σχέσεων κράτους-αυτοδιοίκησης-κοινωνίας των πολιτών, όπως αυτή υλοποιείται στη διοίκηση των Φορέων Διαχείρισης. Διατύπωσε επίσης, την αντίθεσή του με την προσέγγιση που ακολουθήθηκε το 2013, η οποίαεπανέρχεται σήμερα,με την κατάργηση των φορέων και την απαξίωση του έργου τους.
Ο κύριος Ψαρούδας αναφέρθηκε στις προτάσεις που κατέθεσαν δέκα (10) περιβαλλοντικές οργανώσεις,στη συζήτηση με τη σημερινή πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, στις 04.11.2019.Υποστήριξαν συγκεκριμένα ότι η υπαγωγή των ΦΔ σε ΟΤΑ α΄ ή β΄ βαθμού δεν είναιτο κατάλληλο σύστημα για την αποτελεσματική διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών.Ο κ. Ψαρούδας σημείωσε επίσης, ότι σήμερα παρατηρείται μια προσπάθεια απαξίωσης των ΦΔΠΠ, μέσω ψευδών ειδήσεων, περί παραπομπών της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, κάτι που οφείλεται, αποκλειστικά και μόνο σε εκκρεμότητεςτης κεντρικής διοίκησης και κράτους. Ο κ. Ψαρούδας εξέφρασε επίσης την άποψη ότι το νέο σχέδιο της κυβέρνησης ΝΔ είναι ακατανόητο και πιθανά αντικατοπτρίζει ιδεοληψίες, “αριστείες” ίσως ακόμα και αδιαφορία, με απώτερο σκοπό τη μεθοδική προσπάθεια απορρύθμισης και όχι μεταρρύθμισης των ΦΔΠΠ.
Η κυρία Βώκου, καθηγήτρια, η οποία έχει διατελέσει Πρόεδρος της Επιτροπής Φύση 2000 αλλά και Πρόεδρος Φορέα στο παρελθόν, σημείωσε χαρακτηριστικά ότι η διαχρονική αντιμετώπιση του θέματος των Φορέων Διαχείρισης έχει θυμίζει πλέον το«γεφύρι της Άρτας» και ότι,στην παρούσα φάση,το ΥΠΕΝ θα πρέπει να επιλύει θέματα και να καλύπτει ελλείψεις,αντίνα διαλύει το θεσμικό τους πλαίσιο. Ανέφερε πως τα περί κακής λειτουργίας των ΦΔΠΠ στο πρόσφατο άτυπο ενημερωτικό σημείωμα του ΥΠΕΝ,είναι ανυπόστατα, αναληθή,και “κακόβουλα”. Σημείωσε ότι διαφαίνεται μία προσπάθεια αποδόμησης, δημιουργίας συνθηκών σύγχυσης, και επιστροφής στο δόγμα «κανένα όριο στην ανάπτυξη», εκ μέρους του ΥΠΕΝ.
Στο δεύτερο κύκλο της συζήτησης, με συντονίστρια την κ. Χ. Καφαντάρη, αν. Τομεάρχη Περιβάλλοντος και Ενέργειας της ΚΟ ΣΥΡΙΖΑ και θέμα τον ρόλο των ΦΔΠΠ για την ενίσχυση της βιώσιμης τοπικής ανάπτυξης στις περιοχές Natura2000, συμμετείχαν οι:Γ. Αράπης, Εκπρόσωπος του Συντονιστικού Δικτύου ΦΔΠΠ (Πρόεδροι και ΔΣ), ο.Μ. Βάκκας,Πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων ΦΔΠΠ, ο Κ. Μίχαλος, Πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας (ΚΕΕΕ) και του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΒΕΑ), ο Γ.Καββαθάς, Πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ), η Ι. Χριστοπούλου, εκπρόσωπος των ελληνικών ΜΚΟ στην Επιτροπή ΦΥΣΗ 2000, και η Π. Γαζή, υπεύθυνη της Επιτροπής Περιβάλλοντος της ΚΕΔΕ,εκ μέρους της ΚΕΔΕ..
Ο κ. Γ. Αράπης,ως εκπρόσωπος του δικτύου ΦΔΠΠ,ανέφερε ότι το Δίκτυο ζήτησε επανειλημμένα, με τρεις επιστολές, συνάντηση με τον Υπουργό ΠΕΝ, προκειμένου να υπάρξει ακριβής και άμεση ενημέρωση για τον ρόλο των ΦΔΠΠ, ώστε να σταματήσει η απαξίωση του έργου των ΦΔΠΠ, εκ μέρους του ΥΠΕΝ.
Ο κύριος Βάκκας , εκπρόσωπος των εργαζομένων, παρουσίασε το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι φορείς, παρόλο που, κατά την άποψή του, διαχρονικά, η στήριξη της πολιτείας υπήρξε ελλιπής, έως πρακτικά ανύπαρκτη.Τόνισε ότιη σημερινή πολιτική ηγεσία συκοφαντεί με αισχρά ψεύδη τόσο τις Διοικήσεις, όσο και τους εργαζόμενούς τους, χωρίς να έχει βασιστεί σε καμία απολύτως επιστημονική τεκμηρίωση και αξιολόγηση.
Ο κύριος Μίχαλος επικεντρώθηκε στη σημασίατουΕθνικούΣυστήματοςΠροστασίαςως ένα κομβικό εργαλείο για την προστασία της βιοποικιλότητας, κάτι που αποτελεί βασική ευθύνη και κεντρική αρμοδιότητα της εκάστοτε κυβέρνησης. Ο κ. Μίχαλος παραδέχτηκε ότι οι πολιτικές περιβάλλοντος στην Ελλάδα παρουσίασαν, διαχρονικά, καθυστερήσεις, με αποτέλεσμα η χώρα να χρεώνεται με τεράστια πρόστιμα και συστάσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την παράλληλη υποβάθμιση του περιβάλλοντος γύρω μας. Υπογράμμισε τη διαχρονική ευθύνη της πολιτείας, σημειώνοντας ωστόσο ότι έχει καταγραφεί σημαντική πρόοδος, τα τελευταία χρόνια, με την οριστικοποίηση και την έγκριση του νέου εθνικού καταλόγου περιοχών του δικτύου Natura 2000, και το νόμο 4519/2018 που αποτέλεσε φιλόδοξο πυλώνα για την προστασία και διαχείριση της φύσης.
Ο κύριος .Καββαθάς υποστήριξε ότι το υπάρχον καθεστώς προστασίας των περιοχών του δικτύου Natura 2000 μπόρεσε να συμβαδίσει με τις επιδιώξεις και τις αγωνίες εκατοντάδων χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων,σε όλη την Ελλάδα, χωρίς να υψώνει τείχη απέναντι στην επιχειρηματικότητα. Ο κ. Καββαθάς υποστήριξε επίσης, ότι οι 36 φορείς και οι τοπικές κοινωνίες ακολουθούν κοινό βηματισμό, ως προς την προοπτική πολύπλευρης ανάπτυξης. Το πλαίσιο μεταρρύθμισης της κυβέρνησης, που στηρίζεται σε ένα κεντρικό φορέα, όπως ανέφερε, θα αποτελέσει οπισθοδρόμηση.. Ένα συγκεντρωτικό μοντέλο όσο ανοιχτό και φιλικό και να είναι, θα καταλήξει σε φαραωνικές επενδύσεις που πιθανά θα αλλοιώσουν το χαρακτήρα των Προστατευόμενων Περιοχών.Τέλος τόνισε, ότι μία τριτοβάθμια οργάνωση, όπως η ΓΣΕΒΕΕ, δεν θα πρέπει να παραγκωνίζεται σε κρίσιμες αποφάσεις της κεντρικής κυβέρνησης, ιδιαίτερα όταν στοχεύουν να καταργήσουν συμμετοχικά μοντέλα διακυβέρνησης, τα οποία άντεξαν στο χρόνο κι έχουν θετικό αποτύπωμα.
Η κυρία Χριστοπούλου υποστήριξε ότι οι προστατευόμενες περιοχές είναι το κύριο εργαλείο για τη διατήρηση της φύσης που δημιουργούν άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας, οι οποίες συνδέονται με τον πρωτογενή τομέα, τον τουρισμό και την εκπαίδευση. Με ορίζοντα τους νέους παγκόσμιους στόχους για το 2030, η Ελλάδα θα πρέπει να αναθεωρήσει το εθνικό πενταετές σχέδιο για τη βιοποικιλότητα δίνοντας έμφαση στην αποτελεσματική διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών.Αναγκαία συνθήκη για να επιτευχθεί αυτό, όπως σημείωσε,είναι ένα λειτουργικό και προσαρμοστικό σχήμα διακυβέρνησης.
Η κυρία Γαζή, εκπροσωπώντας τον Πρόεδρο της ΚΕΔΕ, κατέληξε ότι οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, οι επιστημονικοί φορείς, οι τοπικοί παραγωγικοί επιστημονικοί φορείς πρέπει να είναι συμμέτοχοι στη διαμόρφωση των πολιτικών προστασίας.
