Ομιλία Σ. Φάμελλου στις Επιτροπές κατά την επί των άρθρων συζήτηση για το Σχέδιο Νόμου για τα πλαστικά μιας χρήσης

Κύριε Πρόεδρε, ευχαριστώ και σας ευχαριστώ, γιατί χθες σε αντίθεση με ότι είχε προτείνει η κυρία Πιπιλή, δεχτήκαμε και μετατέθηκε η ώρα της συνεδρίασης και σήμερα ήμασταν εκεί, πολλά κόμματα του Ελληνικού Κοινοβουλίου και πολλοί βουλευτές σε μια σημαντική μέρα για την Ελληνική Δημοκρατία, μία σημαντική μέρα για την ελληνική δικαιοσύνη, όπου η Χρυσή Αυγή και νομικώς χαρακτηρίστηκε, ως εγκληματική οργάνωση και γιατί πραγματικά η θέση των ναζί είναι, όχι απλά μόνο στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, σε ένα παρελθόν, το οποίο πρέπει να μείνει πίσω, γιατί μόνο η δημοκρατία αξίζει σ’ αυτό τον τόπο, όπως αξίζει και η ζωή και η ισοτιμία των πολιτών.

Οφείλω να πω, διότι άλλοι συνάδελφοι μέσα εδώ δεν το θέλανε και μάλιστα – αν δεν κάνω λάθος – υπάρχει μια ανάρτηση που λέει, ότι εγώ σε πολύ έντονο και βερμπαλιστικό ύφος του ζητούσα χθες, αλλά ευχαριστώ που το δεχτήκατε για να αποδείξετε, ότι το έντονο και βερμπαλιστικό  ύφος είναι σωστό στην Ελληνική Βουλή όταν αφορά την ελληνική δημοκρατία και την ελληνική δικαιοσύνη.

Θεωρώ, βέβαια, και πρέπει να καταγραφεί και από τη δική μου την πλευρά και με βάση βίντεο που έχουν αναρτηθεί και στη δική μου ιστοσελίδα την προσωπική, ότι υπήρχε εκ μέρους της Αστυνομίας και προσωπικά με ευθύνη του κυρίου Χρυσοχοΐδη μία παραβίαση των κανόνων λειτουργικότητας, δημοκρατίας, σεβασμού και της ίδιας της διαδικασίας. Την ώρα που ανακοινώνονταν το αποτέλεσμα, δηλαδή, δεν έπρεπε η Ελληνική Αστυνομία να χαλάσει μια τέτοια δημοκρατική και ειρηνική συγκέντρωση. Και πράγματι τα μέτρα τα οποία ελήφθησαν δεν αντιστοιχούσαν με τίποτα στις εντάσεις που δεν τις είδα και εγώ να υπάρχουν ούτε μολότοφ ούτε τίποτα. Τώρα εάν έπεσαν μολότοφ μετά σε επεισόδια στα στενάκια, κυρία Πιπιλή, προσέξτε, δεν μπορεί να δικαιολογείται ο κ. Χρυσοχοΐδης που ξεκίνησαν τα επεισόδια με τελείως λανθασμένο τρόπο. Και αυτό να το προσέξετε, διότι πράγματι υπάρχουν αυτά τα βίντεο αναρτημένα.

Κύριε Πρόεδρε, επειδή προηγουμένως μπήκε ένα ζήτημα μιας και συνεργάζομαι μαζί με την Επιτροπή Περιβάλλοντος, θέλω να πω ότι εμείς επισήμως έχουμε ζητήσει δύο σημαντικά ζητήματα να μπουν στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου και στην Επιτροπή Περιβάλλοντος. Το ένα αφορά τις Πράσινες Συμβάσεις του Δημοσίου και το άλλο αφορά τον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων, διότι δυστυχώς υπάρχουν ουσιώδη θέματα που γίνονται πίσω και έξω από το Κοινοβούλιο και ο Εθνικός Σχεδιασμός Απορριμμάτων αποτελεί αντιδημοκρατική μεθόδευση της κυβέρνησης το ότι θύμωσε το Κοινοβούλιο και δεν το πέρασε από τη Βουλή.

Είναι προφανές, για να συνεχίσω από ένα λογοπαίγνιο που έκανε ο Κρίτων Αρσένης ότι είναι «περιβαλλοντικό ξέπλυμα» το νομοσχέδιο αυτό και θέλει να το χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση για να φτιάξει περιβαλλοντικό προφίλ σε αντίθεση με ό,τι κάνει στην πραγματική ζωή και στην πραγματική πολιτική. Όμως εμείς θα υπερβούμε αυτό το στόχο που έχετε, θα το υποτιμήσουμε το ότι θέλετε να αξιοποιήσετε επικοινωνιακά το νομοσχέδιο και θα σας καταθέσω την πραγματική μας ανησυχία.

Όπως προκύπτει από όλους τους φορείς και τους περιβαλλοντικούς και τους παραγωγικούς το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δεν έχει κάνει σχεδόν τίποτα για να ωριμάσει την εφαρμογή μιας απαραίτητης μεταρρυθμιστικής, καινοτόμας και οικολογικής Οδηγίας. Και είναι πράγματι αξιοπερίεργο, γιατί βιάζεται να εναρμονίσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας την Οδηγία αυτή χωρίς να έχει προετοιμαστεί και έτσι δημιουργεί πανικό και αναξιοπιστία στην αγορά με άσκοπα πυροτεχνήματα, διότι δυο – τρεις φορές ο Υπουργός έχει κάνει λανθασμένη ανακοίνωση για τον χρόνο εφαρμογής και απόσυρσης των πλαστικών.

Άρα, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για να ανταποκριθεί στο διάλογο που θέλει ο Εισηγητής της Πλειοψηφίας να ανοίξουμε, θα πρέπει να ανταποκριθεί και να δείξει έστω και τελευταία στιγμή μια ελάχιστη επάρκεια, όχι σήμερα, όχι αύριο, μέχρι την Ολομέλεια. Γιατί η Οδηγία προετοιμάστηκε στα Συμβούλια Υπουργών Περιβάλλοντος με τη δική μας συμμετοχή – και προσωπικά είχα την τιμή να εκπροσωπώ τη χώρα – και γνωρίζω πάρα πολύ καλά, ότι η παραγωγή αλλά και η αγορά που θα εφαρμόσει αυτά τα υλικά τα καινούργια εναλλακτικά και τη διαχείριση χωρίς πλαστικά μιας χρήσης θέτουν σημαντικά ερωτήματα που τα έθεσαν και σήμερα εδώ.

Έχετε πολύ μεγάλη ανησυχία – αυτό καταλαβαίνω εγώ από τον Εισηγητή σας – για το αν εμείς θα καλύψουμε την ασάφεια που δημιουργείται.  Όχι, όσο έχετε ασάφεια, εμείς δεν θα το καλύψουμε, αλλά αν δώσετε πραγματικές απαντήσεις, εμείς τη θέλουμε την Οδηγία, γιατί εμείς συμμετείχαμε στην επεξεργασία της και όχι εσείς.

Θέλουμε, λοιπόν, να βοηθήσουμε σε πραγματικά ζητήματα, γιατί εμείς δεν θα φέρναμε ποτέ ειλικρινά ένα τόσο πρόχειρο νομοσχέδιο και επιστημονικά και τεχνικά και διοικητικά και ιδιαίτερα στο επίπεδο των φορέων της παραγωγής.

Ποια είναι τα βασικά ερωτήματα.

Πρώτο ζήτημα: Δεν έχετε απαντήσει και πρέπει να μας δώσετε απαντήσεις, ποια είναι τα δεδομένα παραγωγής απορριμμάτων και ειδικότερα πλαστικών μιας χρήσης και πλαστικών συσκευασίας μέσα στα απορρίμματα και τι συντελεστή ανάκτησης και ανακύκλωσης έχουμε σήμερα,  για να ξέρουμε ποιο είναι το υλικό στόχος. Δεν μας το έχετε πει.

Και μάλιστα από ό,τι επιβεβαίωσε και το WWF, μας επιβεβαίωσε ως μέλος Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού Ανακύκλωσης ότι η μελέτη που είχε προκηρυχτεί επί ΣΥΡΙΖΑ για την καταγραφή των ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών των απορριμμάτων έχει σταματήσει. Αυτά πρέπει να απαντηθούν οπωσδήποτε μέχρι την Ολομέλεια, ποια είναι τα δεδομένα και γιατί σταματήσατε την απογραφή, διότι δεν έχει πολιτικό χρώμα η απογραφή. Πρέπει να ξέρουμε τι παράγεται.

Δεύτερο ζήτημα: Υπάρχει ένα σοβαρό μείζον ζήτημα για τα δεδομένα της σακούλας, κύριε Πρόεδρε.  Έχει νομοθετηθεί με το ν. 4496/2017, καταγράφονται όλες οι σακούλες που μπαίνουν στην αγορά και καταγράφονται και όλες οι σακούλες που έχουν περιβαλλοντικό τέλος.

Αν δεν ξέρουμε αν η Ελλάδα έπιασε τον στόχο της Οδηγίας για τη λεπτή πλαστική σακούλα 31.12.2019, τότε δεν έχετε δεδομένα για το πιο απλό που δεν το κάνατε εσείς, το κάναμε εμείς. Εσείς μόνο νούμερα χρειάζεται να μας φέρετε, καμία μεταρρύθμιση και θέλετε να σας εμπιστευτούμε σε μία μεταρρύθμιση πολύ πιο πολύπλοκη και περίπλοκη;

Απλό πράγμα. Είναι νομοθετημένο. Υποχρεούστε να μας φέρετε νούμερα, σχετικά με το τι έγινε μέχρι 31/12/2019. Δεν μας τα έχετε φέρει και αναρωτιόμαστε το γιατί. Έπιασε η Ελλάδα το στόχο στη λεπτή πλαστική σακούλα; Δεν γνωρίζει ούτε η βιομηχανία, ούτε η κατανάλωση, ούτε η ΕΛΓΑ. Θέλω να μας θα πείτε αυτά τα νούμερα. Χρειάζεται να μας δώστε λοιπόν συγκεκριμένη αναφορά.

Τρίτο ζήτημα. Υπάρχει σοβαρότατο θέμα, για το ποια υλικά εντάσσονται στο άρθρο 4, επειδή πράγματι η Ευρώπη καθυστερεί τα guidelines. Το ερώτημα κύριε Υφυπουργέ είναι το εξής. Η αγορά, η παραγωγή δηλαδή η Ελληνική, αλλά και η εστίαση, η αναψυχή ο τουρισμός, για ποια υλικά πρέπει να προετοιμαστεί στους στόχους μείωσης και απαγόρευσης αφού δεν έχουν βγει ακόμα τα guidelines; Διότι, δεν μπορεί να λέτε κύριε Εισηγητά, που το δέχομαι ότι είναι σωστό, να προετοιμαστεί η αγορά και να την ενημερώσουμε εκ των προτέρων. Ναι, και εμείς θέλουμε να γίνει κάτι τέτοιο. Μα δεν έχετε ακόμα τις οδηγίες της Ευρώπης και τα παραπέμπεται όλα σε υπουργική απόφαση. Άρα σε τι πράγμα θα προετοιμαστεί η αγορά; Εγώ θέλω ειλικρινά να τη βοηθήσουμε την αγορά. Εδώ λοιπόν, όταν οι ίδιοι έρχονται σήμερα και μας τα λένε αυτά, σήμερα το είπαν όλοι και οι παραγωγοί συσκευασίας και της εστίασης, το είπαν: «Δεν ξέρουμε σε τι πρέπει να προετοιμαστούμε». Άρα υπάρχει ένα ζήτημα το οποίο πρέπει να μας απαντήσετε.

Τέταρτο ερώτημα. Υπάρχει ένα σοβαρότατο θέμα για τα βιοαποδομήσιμα. Σας το είπαμε με πολλούς τρόπους. Κύριε Πρόεδρε, βλέπω, ότι έχετε παραλάβει μια επιστολή 5 Οκτωβρίου, μιας εταιρείας, δεν θέλω να πω το όνομα, θα σας το δώσω προσωπικά. Λέει εσάς ως παραλήπτη για αυτό χρησιμοποιώ και το όνομά σας. Η εταιρεία αυτή, μια Ελληνική εταιρεία, λέει ότι επένδυσε σε βιοαποδομήσιμα καπάκια. Λέει, λοιπόν: «Στη σακούλα, το βιοαποδομήσιμο εξαιρείται από το τέλος». Εδώ, τώρα, θα είναι ή δεν θα είναι; Πώς θα προχωρήσουμε; Είναι μια Ελληνική επιχείρηση. Δεν την γνωρίζουμε, ήρθε σε εσάς και μας τα κοινοποίησε σε όλους τους βουλευτές. Αυτή την απάντηση, δεν την πήραμε.

Τελευταία, σημαντική επίσης, ερώτηση είναι: Ποια είναι τα εναλλακτικά είδη. Δηλαδή, λέει το άρθρο 3 του νόμου – εμείς θέλουμε να το ψηφίσουμε το άρθρο 3, είναι οι ορισμοί – λέει στο τέλος, παράγραφος 19: «Εναλλακτικό προϊόν, είναι το προϊόν που είναι επαναχρησιμοποιήσιμο ή το προϊόν που είναι μιας χρήσης, αλλά δεν εμπίπτει στον ορισμό της περίπτωσης 2». Και δεν υπάρχει ορισμός. Επειδή εμείς θέλουμε να ψηφίσουμε άρθρα, σας λέω να μας πείτε ποια είναι τα εναλλακτικά προϊόντα για να ετοιμαστεί και η Ομοσπονδία Εστιατόρων και Εστίασης. Θα το κάνουμε. Συγκεκριμένα πράγματα δεν θέλετε; Εμείς, λοιπόν, σας λέμε συγκεκριμένα. Να μας το πείτε.

Τι προκύπτει δεδομένα από τη συζήτηση που έχουμε μέχρι τώρα; Τι είπε π.χ. η Βιομηχανία Συσκευασίας; Είπε: «Γίνεται σοβαρή δουλειά στην Ευρώπη, ετοιμάζονται τα guidelines, αλλά η προνομοθέτηση θα θέσει φραγμούς και αδιέξοδα». Η βιομηχανία το είπε, δεν το είπαμε εμείς. «Ότι δεν υπάρχουν εναλλακτικά υλικά και θα οδηγηθούμε σε πρόχειρες λύσεις». Εγώ, λέω, ότι αυτό είναι ευθύνη της πολιτείας. Το ότι είστε τόσο απροετοίμαστοι είναι δικιά σας, δεν είναι ευθύνη της αγοράς. Και το είπε η βιομηχανία συσκευασίας. Τι είπε το Ε.Β.Ε.Α; Είπε, ότι υπάρχουν ασάφειες, ανακρίβειες, στρέβλωση του ανταγωνισμού και υπάρχει ζήτημα με τα εναλλακτικά προϊόντα. Και εγώ, λέω το εξής. Στο ίδιο το νομοσχέδιο που  μας δώσατε, στη σελίδα 65 της έκθεσης συνεπειών, λέει, ότι «Ο κίνδυνος μη ομαλής μετάβασης δύναται να ελαχιστοποιηθεί μέσα από προγράμματα στήριξης». Δύναται. Δεν είναι σίγουρο και μέσα από προγράμματα στήριξης τα οποία δεν υπάρχουν. Άρα, ανακοινώστε επιτέλους αυτά τα προγράμματα στήριξης που  είναι στη δική σας έκθεση, στη σελίδα 65 του νομοσχεδίου της έκθεσης. Να τα πείτε, να δούμε πώς θα στηριχθεί η αγορά. Διότι, εδώ πέρα, ακόμα και εσείς ανησυχείτε, ότι μπορεί να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος. Δεν είναι σίγουρο. Εμείς θέλουμε να ελαχιστοποιηθεί, να μηδενιστεί ο κίνδυνος για την Ελληνική αγορά. Το θέλουμε. Θέλετε εσείς να κλείσουν οι Ελληνικές βιομηχανίες; Εδώ όμως το λέτε μόνοι σας ότι θα κλείσουνε γιατί δεν μπορούν να προσαρμοστούνε. Γιατί, έρχεται η ΓΣΕΒΕΕ και λέει, ότι εδώ προκύπτει ένα νέο κόστος και κόστος συμμόρφωσης σε μια δύσκολη συγκυρία. Άρα, θα πρέπει να υπάρξουν συγκεκριμένα χρηματοδοτικά εργαλεία. Το είπε και ο  Εισηγητής μας στην πρώτη του τοποθέτηση σήμερα. Αν δεν ανακοινωθούν αυτά τα εργαλεία, τότε κύριε Πρόεδρε, κάνουμε μια μεταρρύθμιση, αλλά αυτή η μεταρρύθμιση κάνει κακό στη βιομηχανία και τελικά κάνει στη χώρα και στους πολίτες. Γιατί δεν θα έχουμε υλικά εξυπηρέτησης.

Εδώ, λοιπόν, βλέπουμε, ότι η κυβέρνηση με τα μέτρα αυτά, πέρα από όλο το αλαλούμ που υπάρχει στα οικονομικά, επιβαρύνει με κόστος και με προχειρότητα τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Τι λέει η Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης; Το είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό και ο Όμιλος Συσκευασίας; Ότι υπάρχει μια ανησυχία, γιατί δεν έχετε σχέδιο και μελέτη για το σύστημα εγγυοδοσίας, το DRS. Άρα, υπάρχει ένας κίνδυνος να οδηγηθούμε σε κάτι που κάνει δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, το οποίο θα επιβαρύνει παραγωγούς και καταναλωτές και για το οποίο δεν έχει κάνει καμία πρόβλεψη. Δεν το γνωρίζετε; Το είπαν σήμερα και οι παραγωγοί και οι Μ.Κ.Ο.  περιβάλλοντος. Δεν το είπε ο ΣΥΡΙΖΑ. Άρα, σε αυτά πρέπει να απαντήσετε συγκεκριμένα.

Αυτό που μας ανησυχεί ιδιαίτερα, επίσης, είναι οι παρατηρήσεις της Greenpeace σχετικά με τον οικολογικό σχεδιασμό. Ο οικολογικός σχεδιασμός των προϊόντων είναι νομοθετημένος από τον 4496/17, δεν εφαρμόζεται, όπως επίσης και το WWF είπε ότι υπάρχει ένα θέμα – το λέμε και εμείς – για την εφαρμογή των κινήτρων ανακύκλωσης και την εφαρμογή του «πληρώνω όσο πετάω» στους ΟΤΑ. Εφόσον δεν υπάρχουν οικολογικός σχεδιασμός και «πληρώνω όσο πετάω», αν δεν τα απαντήσετε αυτά μέχρι την Ολομέλεια, καταλαβαίνετε ότι όλο το περίγραμμα της πρόληψης και της ανακύκλωσης θα το έχετε, εσείς μόνοι σας, δυναμιτίσει. Εμείς λοιπόν, κύριε Εισηγητά, που να βοηθήσουμε, όταν δεν εφαρμόζει η κυβέρνηση τους νόμους της ελληνικής πολιτείας και όταν έρχονται εδώ οι φορείς της αγοράς και του περιβάλλοντος και λένε, ότι είναι προβλήματα όλα αυτά, εμείς πώς να βοηθήσουμε; Να σας δώσουμε συγχωροχάρτι;

Υπάρχει ένα σημαντικό θέμα με τα συστήματα του άρθρου 12 ή 13, το οποίο όπως είπε και η οικολογική εταιρεία ανακύκλωσης, είναι σοβαρό το πρόβλημα. Πρώτον, υπάρχει μια περίεργη ορολογία μονοπωλίου. Τι σημαίνει ενιαίο; Αυτό πρέπει να το διαγράψετε. Συστήματα μπορούν να υπάρξουν, όπως παντού. Εδώ, δηλαδή, υπάρχει ενιαίο; Ένα μόνο; Σε  ποιον θα δώσετε τη δουλειά; Είναι φωτογραφικό; Είναι τα συνηθισμένα, που κάνετε συνήθως, στους ενεργειακούς φορείς; Θέλουμε να μας το λύσετε αυτό. Ένα μονοπώλιο ακόμα; Δεύτερο ζήτημα. Πώς γίνεται κύριε Πρόεδρε, οι παραγωγοί να συμβάλλονται με ένα σύστημα, το σύστημα να μαζεύει λεφτά για την υποχρέωση καθαρισμού, συμφωνούμε και η υποχρέωση καθαρισμού μέσα από μια τριανδρία, ΥΠΕΣ, ΥΠΕΝ και ΚΕΔΕ, να μεταφέρεται στον ΕΟΑΝ και ο ΕΟΑΝ στους δήμους, αλλά οι υπόχρεοι να μην κάνουν τον καθαρισμό;

Τέλος, μας δημιουργεί εντύπωση ότι στη σελίδα 67 – και το καταθέτω αυτό, κύριε Πρόεδρε – στην έκθεση διαβούλευσης, σε συνεργασία με άλλα Υπουργεία, δεν υπάρχει το Υπουργείο Ανάπτυξης. Αν εκτιμάτε, ότι θα κάνετε σχέδιο για τα πλαστικά μιας χρήσης, χωρίς το Υπουργείο Ανάπτυξης, δηλαδή το εμπόριο και τη βιομηχανία, μάλλον το επιτελικό κράτος το έχετε αφήσει κάποιες δεκαετίες πίσω. Τι ακριβώς, είναι αυτό, κύριε Υπουργέ; Είναι  δυνατόν να λείπει το Υπουργείο Ανάπτυξης από τα Υπουργεία και να είναι το Ναυτιλίας και το Αγροτικής Ανάπτυξης και το γενικό χημείο του κράτους; Ούτε ο ΕΦΕΤ, είναι. Αυτό πρέπει να το δείτε. Δεν μπορεί το Υπουργείο Ανάπτυξης να λείπει από μια οδηγία για τα πλαστικά μιας χρήσης, που αφορά το εμπόριο και τη βιομηχανία. Εσάς βοηθάμε. Εδώ λοιπόν, υπάρχει ένα σοβαρό θέμα, διότι δεν υπάρχουν κίνητρα και χρηματοδοτικά εργαλεία και έτσι, δεν υπάρχουν και υλικά στην Ελλάδα, για να μπορέσει να στηθεί αυτό. Που μπορεί να οδηγήσει η έλλειψη σχεδιασμού; Το  είπε η  Greenpeace, να μπούνε άλλα υλικά στην αγορά, όσοι έχουν λεφτά να πληρώνουν γιατί ρυπαίνουν, αλλά να μην μειώνεται η χρήση των υλικών μιας χρήσης και έτσι πρακτικά, χωρίς στόχους επαναχρησιμοποίησης, να μην αλλάξετε την κουλτούρα για τα πλαστικά και την ανακύκλωση, να μην κάνουμε πρόληψη. Δυστυχώς, αυτή είναι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, επιφανειακή, αντιεπιστημονική, εις βάρος της αγοράς και του περιβάλλοντος. Δεν θα περίμενα ποτέ ότι ένα νομοσχέδιο για τα πλαστικά μιας χρήσης, δεν θα έχει το Υπουργείο Ανάπτυξης μέσα. Ο κ. Γεωργιάδης το ξέρει;