Βασικά νομίζω ότι αξίζει να πω μαζί με το καλημέρα και το καλωσορίσατε και στον Περιφερειάρχη και στον Αντιπεριφερειάρχη και στους συναδέλφους της ανάπτυξης και από την μεριά της συναδελφικής σχέσης που είχαμε και στην αυτοδιοίκηση τόσα χρόνια της περιοχής –αυτό νομίζω ότι είναι καλό στοιχείο βιογραφικού, τα άλλα ευχαριστώ Πρόεδρε, θα τα αφήσουμε για άλλη φορά. Προφανώς η συμμετοχή μου σήμερα στην Επιτροπή Περιφερειών έχει να κάνει με τη δική σας παρουσία κύριε Περιφερειάρχα και της ομάδας των συνεργατών σας και γι’ αυτό ζήτησα να παρίσταμαι και να πάρω το λόγο.
Είναι πολλά πράγματα που μπορούμε να συζητήσουμε και δεν θα μείνω στα εύσημα του έργου που κάνει η Περιφέρεια και το ειδικό επιτελείο της ανάπτυξης που έχετε, γιατί τα παρουσιάσατε και προφανώς, θα συμβάλλουμε σε οτιδήποτε χρειάζεται, γιατί γνωρίζω ότι στο επίπεδο του σχεδιασμού και της σύνδεσης με τα Υπουργεία και των αποκεντρωμένων δομών και στα θέματα επιχειρηματικότητας, καινοτομίας και περιβάλλοντος χρειάζονται και αρκετά θέματα αιρεσιμότητας που πρέπει να βοηθήσουμε και εμείς για να τα λύσουμε. Αυτά, όμως, τα γνωρίζουμε και τα παρακολουθώ.
Θα αξιοποιήσω τη δική σας παρουσία για ορισμένα ζητήματα που νομίζω ότι αποτελούν κοινό ενδιαφέρον. Το πρώτο αφορά το θεσμό της Περιφέρειας και δεν είναι μόνο το ΠΕΠ που συζητάμε σήμερα εδώ ή το ΕΣΠΑ, συζητάμε και για την ίδια της περιφέρεια. Έχετε ένα πολύ σημαντικό ρόλο σε μια από τις πολύ δυναμικές και μεγάλες περιφέρειες που δεν εμπλέκεται και στον αθηνοκεντρισμό, που όμως έχει ένα μεγάλο μητροπολιτικό κέντρο να δημιουργηθούν από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και αξιολόγηση και επεξεργασίες που αφορούν στο θεσμό της Περιφέρειας. Είπατε κάποια ζητήματα και στην τοποθέτησή σας γι’ αυτό.
Η αναθεώρηση του Καλλικράτη νομίζω ότι είναι μικρότερο βήμα μπροστά στη Συνταγματική αναθεώρηση την οποία θα συζητήσουμε. Η Συνταγματική αναθεώρηση μπορεί να επανακαθορίσει πεδία αρμοδιοτήτων, έτσι ώστε να έχουμε τοπικές κυβερνήσεις, ας το πω έτσι, ή περιφερειακές κυβερνήσεις και να προσεγγίσουμε στο ευρωπαϊκό κεκτημένο που δίνει και άλλα χαρακτηριστικά, άρα και άλλες ευθύνες. Εδώ, όμως, θα πρέπει να ξανασυζητήσουμε για το αν έχουμε πολιτικά όργανα και τοπικά επιτελεία που μπορούν να αναλάβουν το θεσμό, που πρέπει, όμως, δηλαδή μπορεί αυτό, αν θέλετε, να το εκβιάσουμε κατά κάποιο τρόπο, να το τροφοδοτήσουμε προς την κοινωνία, γιατί η ουσία της τοπικής και της περιφερειακής διοίκησης δεν είναι κάτι το οποίο το έχουμε πετύχει στη χώρα. Στο τοπικό επίπεδο απουσιάζει ο κοινοτισμός και το βλέπετε ότι υπάρχει μια απαξίωση των λειτουργιών και της κεντρικής πολιτικής σκηνής και της περιφερειακής και της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Από την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση λείπει το ουσιαστικό αντικείμενο, του να έχεις αντικείμενο με αυτονομία προϋπολογισμό και δράσεων, να απολογείσαι και να κρίνεσαι και να σχεδιάζεις και την ανάπτυξη. Υπάρχουν, δεν έχουμε πετύχει το Περιφερειακό Συμβούλιο να είναι η τοπική Βουλή που θα το θέλαμε και το συζητάμε, αλλά πρέπει να βγάζουμε συμπεράσματα για να περάσουμε από την αξιολόγηση στην πράξη.
Εδώ που θα προκύψει το ζήτημα, ποιο θα είναι το σχέδιο της ανάπτυξης και το σχέδιο της περιφέρειας, που προφανώς σε ένα μεγάλο βαθμό συνδέεται με το χωροταξικό και αναπτυξιακό σχέδιο, που με τυπικούς όρους είναι εκπονημένα. Δεν ξέρω πόσο μπορούν να γίνουν ουσιαστικά εργαλεία άσκησης πολιτικής, αλλά για μένα τουλάχιστον, προκύπτουν ορισμένα ζητήματα που είναι άλυτα και μπορεί η Θεσσαλονίκη και η κεντρική Μακεδονία να συμβάλει, που έχει να κάνει με την απάντηση στο ερώτημα, ποια θα είναι η μητροπολιτική διοίκηση. Γιατί, γι’ αυτό το ερώτημα δεν απάντησε ο «Καλλικράτης», το άφησε. Θα έλεγα, ότι στη σημερινή χρονική στιγμή, είναι καλύτερο οι απαντήσεις να έρθουν και από τα κάτω, να μην έρθουν μόνο από τα πάνω.
Η Θεσσαλονίκη, λοιπόν, έχει «ανοιχτό» το ερώτημα της μητροπολιτικής διοίκησης, που μπορεί στο επίπεδο της Αττικής να είναι λίγο-πολύ ίδιο πράγμα η μητρόπολη και η περιφέρεια, αλλά στη Θεσσαλονίκη και στην κεντρική Μακεδονία είναι τελείως διαφορετικό κι έχει και το μεγάλο ερώτημα του ρυθμιστικού σχεδιασμού και της παρακολούθησης, δηλαδή, βλ. πρώην Οργανισμός Ρυθμιστικού ή νυν, πως ενσωματώνεται στο χωροταξικό σχέδιο και πως αποτελεί εργαλείο, πλέον, της διοίκησης ή της μητρόπολης ή της περιφέρειας. Δεν έχουν απαντηθεί αυτά τα ερωτήματα, είναι «ανοιχτά», τουλάχιστον έτσι το βλέπω εγώ σήμερα, δεν ξέρω αν έχετε κάτι διαφορετικό.
Βέβαια, σε όλη αυτή τη συζήτηση για την αξιολόγηση του θεσμού της Περιφέρειας και το επόμενο βήμα προς την πραγματική Περιφερειακή Διοίκηση, γιατί αυτό είναι που μας ενδιαφέρει, μπαίνουν πολλά ερωτήματα σχετικά με την αντανάκλαση του κομματισμού στην Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση συνολικά στην Ελλάδα. Η μαζικότητα, το πλήθος των εκλογέων, το εύρος των περιφερειών, μεταφέρει πάρα πολλά κακέκτυπα του κομματικού κράτους ή της κομματικής λειτουργίας στις περιφερειακές αυτοδιοικήσεις. Δεν το έχει αποφύγει κανένας μας, ούτε κι εσείς, γιατί είστε ενεργός πολιτικός, το γνωρίζετε και δεν είναι κάτι που το κρύβουμε στη δική μας συζήτηση, ούτε κι εγώ βέβαια που ήμουν στο χώρο της Αυτοδιοίκησης.
Υπάρχουν, όμως, ερωτήματα, «ανοιχτά» που ίσως θα μπορούσαν να λύσουν την αποφυγή του καθεστωτισμού και στην Περιφερειακή, και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αλλά και στην κεντρική πολιτική σκηνή. Το θέμα της αναλογικότητας, τον περιορισμό θητειών αλλά και της απόστασης της κομματικής λειτουργίας από την Περιφερειακή Διοίκηση, είναι ερωτήματα, δεν λέω ότι έχουμε απαντήσεις, ούτε εγώ θα παίξω τον έξυπνο.
Στην περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας, θα έλεγα, ότι υπάρχουν και σημαντικά θέματα που πρέπει να έχουν μεγαλύτερη προσοχή. Θα αναφέρω ορισμένα εξαιτίας της εμπειρίας μου: Το μάστερ πλαν της Κορώνειας. Μας «καίει» έχει μείνει πίσω και δεν θέλουμε ούτε χώρα να έχει πρόστιμο, ούτε η περιοχή να πάει πίσω. Το θέμα του συνδυασμού Μεταλλευτικής Πολιτικής και Τουρισμού στη Χαλκιδική. Και για μένα το αδιανόητο του συνολικού χαρακτηρισμού ως Μεταλλευτικής Ζώνης Χαλκιδικής, του συνολικού εννοώ, κάτι που δεν είναι συμβατό. Η διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων, που είναι σοβαρό πρόβλημα σε όλο τον δευτερογενή τομέα και δεν έχουμε λύσεις στα επικίνδυνα απόβλητα- δεν βάζω το περιβαλλοντικό πρόβλημα της ταφής που του έχουμε και τον τελμάτων της προσωρινής αποθήκευσης- λέω το ουσιαστικό, δεν μπορούμε να προσκαλέσουμε βιομηχανίες να δημιουργήσουμε εργασία.
Το θέμα του περιφερειακού σχεδιασμού, που ξέρω ότι έχει βγει στη διαβούλευση, αλλά είναι και θέμα του φορέα, του ΦΟΔΣΑ εννοώ, για τα μη επικίνδυνα απόβλητα, θα έβαζα και κάποια άλλα ζητήματα, όπως γνωρίζετε κι εσείς, το οδικό δίκτυο αλλά και η ασφάλειά του, όπως φωτισμοί στους κόμβους, μεγάλα κενά, αδυναμία οικονομική, απ’ ό,τι γνωρίζω σε ένα μεγάλο βάθος χρόνου, δεν είναι κάτι που έχει προκύψει τώρα. Γιατί γνωρίζω ότι κάποτε, ούτε ποιος θα χορέψει τα χόρτα στους κόμβους δεν βρίσκαμε όταν ήμουν στην Αυτοδιοίκηση, και οι αποχετεύσεις των οικισμών κάτω των 2000 κατοίκων είναι επίσης, είναι κάτι που μας ενδιαφέρει σε ορισμένες περιοχές.
Το θέμα, βέβαια, της ανάπτυξης από τη μεριά της κυβέρνησης και από τη μεριά του αναπτυξιακού και του γενικότερου σχεδίου, αλλά και του αναπτυξιακού νόμου, έχει προσδιοριστεί στο επίπεδο της ενίσχυσης πρωτογενούς, δευτερογενούς τομέα. Δημιουργία πραγματικού προϊόντος και εργασία που παραμένει στον τόπο και δημιουργεί νέο προϊόν προστιθέμενη αξία. Εδώ πρέπει να συνδυάσουμε και τα περιφερειακά σχέδια ή μπορεί να είναι ήδη προσαρμοσμένα, αλλά εμείς θέλουμε να δώσουμε τον τόνο και στη σημερινή συζήτηση, ότι πρέπει να στοχεύσουμε εκεί. Άρα φανταστείτε αυτά που μας λείπουν από το παρελθόν, τα καλύτερα παραδείγματα, π.χ. ο γεωπόνος της νομαρχίας στο χωράφι, πια δεν υπάρχει. Άρα η πρωτογενής τομέας δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς επιστήμη στο πεδίο και με καινοτομία. Η οι καθυστερήσεις που έχουν στο πρόγραμμα αλιείας στην κεντρική Μακεδονία. Είτε της εσωτερικής (προβλήτες Βόλβης) κάποιος θα έλεγε, είτε μεταποίηση αλιευμάτων με προστιθέμενη αξία στην περιοχή του παράκτιου μετώπου. Λέω κάποια παραδείγματα για να σκεφτούμε ίσως και πώς προσαρμόζουμε τις υπηρεσίες στον τομέα του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα, γιατί η μεταποίηση του πρωτογενούς, είναι σημαντικό στοιχείο του δευτερογενούς στον αγροτοδιατροφικό χώρο.
Τέλος, θα ήθελα να βάλω τρία ζητήματα από τη δική μου εμπειρία. Τα θέματα της πρόνοιας, της εκπαίδευσης, έχουν μικρούς προϋπολογισμούς, να το πω έτσι απλά, πιθανά αυτά είναι τα όρια, αλλά μπαίνουν πάρα πολλές πιέσεις για σχολεία, παιδικούς σταθμούς, προνομιακές δομές- σας λέω τι έρχεται και από την Αυτοδιοίκηση και από την κοινωνία και ίσως, πρέπει να δούμε τις δυνατότητες ή άλλα συμπληρωματικά εργαλεία χρηματοδότησης.
Έχουμε μιλήσει, εγώ τουλάχιστον έχω μιλήσει και με την προϊσταμένη, ξέρω ποια είναι τα όρια, αλλά σας λέω τι πιέσεις μεταφέρονται, τα ζητήματα της φτώχειας, που πρέπει, εδώ είναι και ευθύνη της διοίκησης να ενοποιήσουμε το «δίχτυ» προστασίας των κοινωνικά αδύναμων. Είναι και θέμα δικό μας, πέρα από το εισόδημα κοινωνικής αλληλεγγύης, πρέπει να δούμε ένα ενιαίο δίχτυ κοινωνικής προστασίας, να μην κάνουμε διάσταση στην Αυτοδιοίκηση, στην Περιφέρεια στο Υπουργείο, υπάρχει αυτός ο κίνδυνος διασπασμένων λειτουργιών.
Τέλος, όσον αφορά το προσφυγικό, επειδή η δική μας Περιφέρεια, η Β΄ Θεσσαλονίκης, έχει αυτή τη στιγμή το βασικό βάρος φιλοξενίας των 11 τουλάχιστον Κέντρων εν ενεργεία, που όμως υπάρχει μια δέσμευση του Υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής, ότι το Σεπτέμβριο θα έχει εκτονωθεί και θα έχει κατανεμηθεί στην υπόλοιπη Ελλάδα, προφανώς με βάση και το relocation στην Ευρώπη, που πιέζουμε με 1000 μετεγκαταστάσεις το μήνα, αλλά και με το πρόγραμμα στέγης της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, που είναι πολύ σημαντικό και εκεί υπολείπονται πολλές χιλιάδες προσφύγων που μπορούν να βρουν λύση.
Υπάρχει ένα θέμα, το οποίο μπορείτε διά της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης να βοηθήσετε, στο αίτημα που έχουμε καταθέσει ήδη στην υπόλοιπη Ελλάδα, για να προταθούν από την Αυτοδιοίκηση, όπου είναι δυνατόν να έχουμε κοινωνική συμφωνία, χώροι φιλοξενίας για το υπολειπόμενο τμήμα, γιατί προφανώς αφαιρούμε το relocation και την επιδότηση ενοικίου, άρα σε πολύ μικρότερα και πιο δυνατότητα ενσωμάτωσης φορτία, εκεί θα χρειαστεί η βοήθεια για την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση. Αυτό, βέβαια, το ζήτημα έχει ήδη με πρωτοβουλία της κυβέρνησης κατατέθηκε προς την ΚΕΔΕ, γιατί από εκεί ξεκινάει από τοπική συζήτηση, αλλά νομίζω, ότι είναι στο πλαίσιο που έχετε και εσείς ζητήσει, να υπάρχει η ανάλογη κατανομή των υπολοίπων οικισμών, αν αφαιρεθούν προφανώς, αυτά τα δύο που ήδη ανέφερα, το relocation και η επιδότηση ενοικίου.
Έτσι, νομίζω θα υπάρχει και η κοινωνική ενσωμάτωση, που ήδη το Υπουργείο Παιδείας την προχωράει και στο επίπεδο των μόνιμων δομών, των ημιμόνιμων εννοώ, για την σχολική περίοδο που έρχεται.
Συγνώμη, είναι πάρα πολλοί οι τίτλοι, ήθελα να δώσω μερικούς, είναι κοινό έργο δεν είναι προς απάντηση, είναι για να τα έχουμε μαζί σε ένα κοινό έργο στο μέλλον.
Σας ευχαριστώ.