«Οι Κυκλάδες πλήττονται από το μοντέλο ανάπτυξης που κυριαρχεί, την ανυπαρξία δομών και λειτουργιών της πολιτείας και τις συνθήκες «Άγριας Δύσης», δηλαδή την έλλειψη χωροταξικού πλαισίου, που δυστυχώς υφίσταται σε πολλά μέρη της Ελλάδας, ακριβώς γιατί δεν είναι επαρκής η πολιτεία ούτε το πλαίσιο που υπάρχει σήμερα. Οι Κυκλάδες, αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, έχουν ταυτόχρονα τρία προβλήματα: 1) Δεν υπάρχει το ειδικό χωροταξικό για τον τουρισμό, άρα δεν υπάρχει πλαίσιο όσον αφορά τους όρους, τους πόρους και τα όρια του τουρισμού, 2) δεν έχουν ολοκληρωθεί οι ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες που ανατέθηκαν το 2019, άρα δεν έχουμε τα ΠΔ που συσχετίζονται με τους κανόνες προστασίας της φύσης και των οικοσυστημάτων, γι’ αυτό και έχουμε ήδη καταδίκη από την Ε.Ε. το 2020 και 3) δεν έχουμε τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια που αφορούν στην βιώσιμη οργάνωση του συνόλου του χώρου και δεν αναφέρομαι στα ειδικά πολεοδομικά σχέδια, που είναι κατ’ εξαίρεση ρυθμίσεις οργάνωσης του χώρου», τόνισε ο Πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., Σωκράτης Φάμελλος κατά την τοποθέτησή του στην εκδήλωση «Βιώσιμες Κυκλάδες. Από τη θεωρία στην πράξη».
Συνέχισε δε ο Πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. «Τόσο τεχνοκρατικά όσο και πολιτικά διαφωνώ με τα ειδικά πολεοδομικά σχέδια στην περίπτωση που γίνονται κανόνας και όχι κατ’ εξαίρεση ρυθμίσεις μιας αναπτυξιακής ή άλλης λειτουργίας της οικονομίας και της κοινωνίας. Δεν είναι δια πάσαν νόσον τα ειδικά πολεοδομικά σχέδια και είναι προβληματικό ότι η πολιτεία τα παρουσιάζει ότι είναι το μόνο εργαλείο. Τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια έπρεπε να έχουν ξεκινήσει από το 2019-2020, γιατί είχαν και χρηματοδότηση και θεσμικό πλαίσιο.”
“Άρα ο χώρος, είτε στις Κυκλάδες είτε οπουδήποτε αλλού, είναι αθωράκιστος και αυτό σημαίνει ότι είναι αθωράκιστη και η κοινωνία και η οικονομία. Και δυστυχώς υπάρχει πολιτική επιλογή της κυβέρνησης να μην έχουμε ρυθμίσεις του χώρου, για να εξυπηρετούνται κατά περίπτωση και φωτογραφικά διάφορα συμφέροντα, όπως γίνεται στις Κυκλάδες.”
“Οι Κυκλάδες πλήττονται πλέον από εξάντληση των πόρων, γιατί ο τουρισμός δεν αναπτύσσεται, όπως θα έπρεπε, μέσα σε κανόνες και με οργάνωση, κάτι που θίγει και μακροπρόθεσμα και τον τουρισμό. Γιατί θίγει τους διαθέσιμους πόρους του τόπου είτε αυτοί είναι το νερό, το περιβάλλον, τα οικοσυστήματα και η κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική ακόμα και οι υποδομές. Με αποτέλεσμα να υποβαθμίζονται και τα τοπικά προϊόντα και η απασχόληση».
«Οι Κυκλάδες οδηγούνται σε μια προοπτική όπου δεν θα υπάρχουν τοπικά προϊόντα και επαγγέλματα που να τα τροφοδοτούν, ταυτόχρονα με την υποβάθμιση του πλούσιου οικοσυστήματος, την κυκλαδίτικη ταυτότητα.”
“Οι «βιώσιμες Κυκλάδες», που είναι μια πρωτοβουλία διαλόγου, θα έπρεπε και θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα διαρκές φόρουμ δημόσιας συζήτησης και μιας κοινωνικής συμφωνίας για την προστασία των οικοσυστημάτων και της ταυτότητας των Κυκλάδων. Σε αυτή την κατεύθυνση και μέχρι την ολοκλήρωση των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων και των ειδικών περιβαλλοντικών μελετών, δηλαδή των ΠΔ, θα πρέπει να προβλεφθεί περιορισμός της εκτός σχεδίου δόμησης για τις επαγγελματικές δραστηριότητες, είτε συνολικά είτε πάνω από κάποιο όριο κάλυψης», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Σωκράτης Φάμελλος.
Παράλληλα, ο Σ.Φάμελλος επεσήμανε την αναγκαιότητα της κυκλικότητας και μιας ειδικής πολιτικής για τη νησιωτικότητα. Όπως σημείωσε «Η στρατηγική για την κυκλική οικονομία κατατέθηκε στην Ε.Ε. το 2018. Την ίδια χρονιά παρουσιάσαμε στον ΟΗΕ τους SDGs, τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης για την Ελλάδα και πήραμε και συγχαρητήρια για την πρόοδο της χώρας μας. Επίσης το 2018 είχαμε κατοχυρώσει με διαπραγμάτευση το ταμείο απανθρακοποίησης των νησιών μας, που δεν έχει ξεκινήσει ακόμη”.
“Άρα ας προσγειωθούμε στην πραγματικότητα γιατί ωραία είναι τα λόγια αλλά πρέπει να κάνουμε και κάτι για τα νησιά μας. Τέθηκε ένα κρίσιμο ερώτημα: τι κάνουμε για τα νησιά για να υπερβούν τα προβλήματα της νησιωτικότητας; Διότι έχουν περισσότερους περιορισμούς από την υπόλοιπη Ελλάδα. Δεν είναι για παράδειγμα βιώσιμη η διαχείριση απορριμμάτων και αδρανών, όπως δεν είναι βιώσιμη και η διαχείριση της ανακύκλωσης και της κομποστοποίησης και όλα αυτά έχουν και μεγαλύτερο οικονομικό κόστος. Γιατί τα όρια της βιωσιμότητας είναι διαφορετικά σε αυτές τις περιοχές.
“Δύο είναι οι βάσεις αυτής της νέας στρατηγικής. Το πρώτο είναι η κυκλικότητα και η βιοκλιματική προσέγγιση παντού. Οι νησιώτες μεγάλωσαν έχοντας την κυκλικότητα και την αειφορία μέσα στη ζωή τους. Αυτή η νοοτροπία δυστυχώς στην οικονομία του «έξαλλου κέρδους» και του υπερτουρισμού δεν υπάρχει σήμερα. Θα πρέπει νομοθετικά, στρατηγικά, συνταγματικά η κυκλικότητα να προφυλαχθεί γιατί είναι το μόνο εργαλείο απέναντι στην κλιματική κρίση”.
“Προφανώς και δεν φτάνουν η κυκλικότητα και η βιοκλιματική ως ευχές. Διότι ένας ΟΤΑ που είναι αδύναμος, θέλει τεχνογνωσία, πόρους και προσωπικό. Και χρειάζεται ένα νησιωτικό ισοδύναμο στους δήμους. Άρα χρειάζεται και η ειδική πολιτική νησιωτικότητας, η οποία είναι και ευρωπαϊκή και συνταγματική υποχρέωση, αλλά δεν την εφαρμόζουμε.
Αναφερόμενος στις υπηρεσίες υγείας ο Πρόεδρος της Κ.Ο. υπογράμμισε «Οι Κυκλάδες έχουν σοβαρά προβλήματα υποδομών υγείας και μέχρι τώρα δεν υπήρχε νησιωτικό ισοδύναμο στην υγεία, ούτε στην αμοιβή των γιατρών ούτε στη στελέχωση των κέντρων υγείας ούτε στις ιατρικές υποδομές. Αντιθέτως μείναμε πολύ πίσω ακόμη και στα μέσα μεταφοράς για τις έκτακτες ανάγκες. Υπάρχει ανάγκη να έχουμε αυξημένες αμοιβές στους γιατρούς συνολικά στην Ελλάδα. Δεν το κάνουμε όμως με αποτέλεσμα οι γιατροί να φεύγουν στο εξωτερικό. Θα πρέπει λοιπόν να δημιουργήσουμε τις συνθήκες για να έχουν αυτοί οι επιστήμονες αμοιβές που να αντιστοιχούν στις σπουδές τους. Γνωρίζω νησιά που η αυτοδιοίκηση χαρίζει τη διαμονή στους γιατρούς. Η πολιτεία το μόνο που κάνει είναι να νομοθετεί ότι οι πυροσβέστες και οι στρατιώτες θα οδηγούν ασθενοφόρα. Αυτό είναι κατάντια για την Ελλάδα του 2024.
“Για τους Κυκλαδίτες το θέμα της υγείας είναι καθαρά πολιτικό. Το ζήτημα έχει να κάνει με το αν θέλουμε ισχυρή πολιτεία ή όχι. Γιατί ακόμη και ο τουρισμός θέλει μια ισχυρή πολιτεία με σχεδιασμό και υποδομές. Γιατί αν δεν έχει υποδομές υγείας ή υποδομές ανακύκλωσης τότε αυτό πλήττει και τον τουρισμό, γιατί δεν θα είναι βιώσιμος ο τουρισμός. Χρειάζεται προσλήψεις και πόρους. Είναι δημόσιο αγαθό η υγεία και πρέπει να το εξασφαλίσει η πολιτεία. Καλός ο εθελοντισμός αλλά η πολιτεία πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της».
Απαντώντας σε ερώτηση για την απειλή του δημογραφικού προβλήματος στις Κυκλάδες ο Σωκράτης Φάμελλος σημείωσε «Το πρόβλημα είναι η αλλοίωση της ταυτότητας, όχι μόνο τα νούμερα του δημογραφικού. Και ως προς την αλλοίωση της ταυτότητας, όταν έρχονται τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα σε έναν μικρό τόπο, ο οποίος δεν έχει καμία θεσμική στήριξη, τότε είναι αδύνατο οι τοπικοί κάτοικοι να αντέξουν την πίεση και την αλλοτρίωση μπροστά σε αυτά τα συμφέροντα. Αλλάζει ο χαρακτήρας. Γίνεται μία αστικοποίηση εκτός σχεδίου η οποία δεν έχει να κάνει σε τίποτα ούτε με την εξυπηρέτηση του εθνικού και του τοπικού συμφέροντος. Ο μόνος τρόπος να αντιμετωπίσεις το πρόβλημα είναι να ενισχύσεις το Κράτος δικαίου. Τώρα επικρατεί ένα φαρ ουέστ. Δεν υπάρχει κανένας κανόνας και καταστρατηγούνται όλα. Ο τουρισμός θέλει κανόνες και σχέδιο. Και το σχέδιο είναι μόνο η βιωσιμότητα με κλιματική ουδετερότητα και με κυκλικότητα. Στις Κυκλάδες σήμερα δεν υπηρετείται αυτό το σχέδιο».
«Οι μικρές Κυκλάδες και γενικότερα οι ευάλωτες περιοχές που κινδυνεύουν από χαρακτηριστικά ορεινά, μειονεκτικά ή μικρής πολυνησίας δεν θα αντέξουν αν η κοινωνία μας λειτουργεί μόνο με την αξία του γρήγορου και μεγάλου κέρδους. Χρειαζόμαστε να επιστρέψουμε σε κάποιες γνωστές στο παρελθόν αξίες στην ελληνική πολιτεία, όπως είναι ο δημοκρατικός προγραμματισμός. Γιατί πρέπει να υπάρχει μια συμμετοχή στο σχεδιασμό του τοπικού προϊόντος και να βρίσκει ρόλο και ο πολίτης και ο νέος για να μείνει στον τόπο του. Επίσης τα χαρακτηριστικά της κοινωνικής οικονομίας έχουν ξεχαστεί τελείως. Γιατί τέτοια εργαλεία δεν υπάρχουν πια στις Κυκλάδες, ενώ ήταν πάρα πολύ διαδεδομένα. Αν αυτά τα προσθέσουμε στα εργαλεία του σχεδιασμού και του νησιωτικού ισοδύναμου σε όλα τα πεδία, γιατί το νησιωτικό ισοδύναμο είναι και ο ισχυρός Δήμος και η ισχυρή παιδεία και υγεία, τότε θα έχουμε τη δυνατότητα να κρατήσουμε έναν ποιοτικό πληθυσμό. Δηλαδή έναν πληθυσμό με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που χρειαζόμαστε, άρα παραγωγικό και ενεργών πολιτών στη μικρή πολυνησία των Κυκλάδων. Δυστυχώς φαίνεται να υπάρχει μία αλλοίωση και δημογραφική. Είναι μονοσήμαντο επαγγελματικά πλέον το μείγμα και τροποποιείται ισχυρά γιατί οι ενεργοί πολίτες και τα καλά μυαλά φεύγουν καθώς τα εισοδήματα του τουρισμού είναι χαμηλά», κατέληξε ο Πρόεδρος τη Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.