Συνέντευξη Σωκράτη Φάμελλου στην εφημερίδα “F&M Voice”, 25-08-2016

Τι πιθανότητες δίνετε στο σενάριο των πρόωρων εκλογών; Η κυβέρνηση καλείται, το αμέσως επόμενο διάστημα, να δώσει απαντήσεις σε σύνθετα και πολυ-επίπεδα προβλήματα (εργασιακά, μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, χρέος, πλεονάσματα, «κόφτης»)…

Δεν υπάρχει κανένα σενάριο εκλογών. Υπάρχει μόνο ένα σενάριο για όλους: Αυτό της σκληρής δουλειάς. Έχουμε ξεπεράσει τον σκόπελο της πρώτης αξιολόγησης και έχουμε αφήσει τα πολύ δύσκολα πίσω μας. Υπάρχει για όλους μας μία κοινή προοπτική: η πρόοδος της χώρας μας και των ανθρώπων της. Πλέον, οι παρεμβάσεις μας εξελίσσονται σε όλους τους τομείς προτεραιότητας, όπως αύξηση και ενίσχυση της εργασίας, υποστήριξη της κοινωνίας, δημοκρατικές αλλαγές, επιστροφή του κράτους δικαίου, αντιμετώπιση της διαπλοκής. Μέρα με τη μέρα γινόμαστε, ως χώρα και ως κοινωνία, πιο δυνατοί. Κάτι που αποτυπώνεται και στο επίπεδο των διαπραγματεύσεων και στο επίπεδο των διεθνών σχέσεων της χώρας. Παρά το γεγονός ότι δεν ευθυνόμαστε για το αρνητικό παρελθόν της πατρίδας μας, αναλάβαμε την ευθύνη να βγούμε από την κρίση και να σταθούμε όρθιοι. Αυτή είναι η δέσμευσή μας και προχωράμε βήμα-βήμα προς την υλοποίησή της.

Θα καταφέρει η Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για τις δανειοδοτήσεις επιχειρήσεων Τύπου και πολιτικών κομμάτων, στην οποία προεδρεύετε, να αναδείξει τις σκοτεινές διαδρομές του «μαύρου» χρήματος; Ο κόσμος είναι δύσπιστος για το εάν πραγματικά θα λογοδοτήσουν όσοι αποδεδειγμένα φέρουν ευθύνες…

Η κοινωνία απαιτεί διαφάνεια, ισοτιμία και απόδοση ευθυνών για τις πιθανές παραβιάσεις των κανόνων στη δανειοδότηση μέσων ενημέρωσης και κομμάτων. Αυτό υλοποιεί η Εξεταστική Επιτροπή. Τα πράγματα έχουν αλλάξει. Για πρώτη φορά έχουν συγκεντρωθεί στη Βουλή όλα τα στοιχεία από τις τράπεζες, οι δικογραφίες από τους εισαγγελείς, καθώς και τα πορίσματα της Τράπεζας της Ελλάδας. Όλοι οι διευθύνοντες σύμβουλοι των τραπεζών, αλλά και οι ιδιοκτήτες των μέσων ενημέρωσης κλήθηκαν να καταθέσουν. Όλες οι διαδικασίες της Εξεταστικής γίνονται δημόσια και οι πολίτες ενημερώνονται για όλα τα δεδομένα. Από τις μέχρι σήμερα καταθέσεις μαρτύρων έχουν προκύψει σημαντικά στοιχεία, όπως: Ελλιπείς εγγυήσεις και ακάλυπτοι κίνδυνοι έως 90% σε δάνεια ΜΜΕ, δάνεια κομμάτων με απλές υποσχετικές επιστολές, αθέμιτος ανταγωνισμός στα δάνεια των ΜΜΕ, εξυπηρέτηση επιχειρηματικών συμφερόντων από τηλεοπτικά ΜΜΕ, οι τράπεζες έδιναν δάνεια χωρίς εγγυήσεις (ενώ σήμερα ζητούν εξασφαλίσεις), οι μέτοχοι του MEGA ευθύνονται για το αδιέξοδό του κ.λπ. Έχουμε αποδείξει ότι, για πρώτη φορά συμβαίνει κάτι διαφορετικό. Εξάλλου, από την Εξεταστική Επιτροπή δεν παρουσιάστηκε στην κοινωνία, το ύψος του πραγματικού δανεισμού, το οποίο ανέρχεται σε 1,3 δισ. ευρώ σε μέσα ενημέρωσης και 420 εκατ. ευρώ σε κόμματα, εκ των οποίων τα 402 εκατ. προς τα κόμματα, δεν εξυπηρετούνται σήμερα;

Διαθέτετε μία εξαιρετικά καλή εικόνα, μέσω της Εξεταστικής, για τις πρακτικές του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η Τράπεζα της Ελλάδος, ως εποπτικός φορέας, φέρει μερίδιο ευθύνης για την κατάσταση;

Για τις ευθύνες θα πρέπει να περιμένουμε το πόρισμα της Επιτροπής. Προκύπτουν πολλές αδυναμίες στα δάνεια κομμάτων και ΜΜΕ που δεν εντοπίστηκαν όταν έπρεπε. Και το θέμα θα συζητηθεί, όταν κληθούν στην Εξεταστική τα στελέχη της Τράπεζας της Ελλάδας. Εμείς οφείλουμε να εντοπίσουμε τυχόν ευθύνες, αλλά και να θεσπίσουμε κανόνες για να προλάβουμε νέα προβλήματα. Η διαφάνεια τόσο στον τραπεζικό δανεισμό, όσο και στις διαφημίσεις Τραπεζών και ΔΕΚΟ, που νομοθετήθηκαν τους τελευταίους μήνες, είναι ένα πρώτο βήμα.

 Πόσο εφικτή είναι η υλοποίηση του προγράμματος για «δίκαιη ανάπτυξη» που παρουσίασε ο πρωθυπουργός από την Ακρόπολη;

Η εξαγγελία του προγράμματος της Δίκαιης Ανάπτυξης έγινε με σχεδιασμό και με εξασφαλισμένους πόρους, όπως το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και το ΕΣΠΑ, όπου είμαστε πρώτοι στην ενεργοποίησή του στην Ευρώπη. Τα μεγάλα έργα επανεκκίνησαν -για παράδειγμα το Μετρό Θεσσαλονίκης εδώ και ένα εξάμηνο- και με σημαντική οικονομία για τη χώρα -από τους οδικούς άξονες, ήδη, εξοικονομούνται 764 εκατ. ευρώ. Ο νέος αναπτυξιακός νόμος ξεκινά το Σεπτέμβριο με στόχευση στη μικρομεσαία επιχείρηση και στο πραγματικό προϊόν. Όμως, πέρα από τους οικονομικούς πόρους, το στοιχείο της ισοτιμίας και του δικαίου κάνει τη διαφορά. Τα δάνεια και οι επιδοτήσεις δεν δίνονται με κομματικά τηλέφωνα και ρουσφέτια, οι συντάξεις και οι κοινωνικές παροχές δεν εξαρτώνται από συντεχνίες και υπόσχεση ψήφων, ο κάθε πολίτης οφείλει και μπορεί να έχει πρόσβαση στις θέσεις εργασίας. Η Δίκαιη Ανάπτυξη είναι στοιχείο της δίκαιης κοινωνίας και της Δημοκρατίας. Είναι η ανάσα μας για το μέλλον…

Μετά την Εξεταστική, τι; Ξεχωριστά πορίσματα το κάθε κόμμα και στο αρχείο;

Μετά την ολοκλήρωση των καταθέσεων, η Εξεταστική Επιτροπή και η Βουλή θα κληθούν να καταλήξουν σε πόρισμα. Με βάση τον κανονισμό της Βουλής, κάθε κόμμα και κάθε βουλευτής θα αναλάβει την ευθύνη που του αναλογεί και η κοινωνία θα μας κρίνει όλους. Είναι προφανές, ότι θα επιδιώξουμε κοινό πόρισμα. Εξάλλου, τα στοιχεία που έχουν δημοσιοποιηθεί από τις συνεδριάσεις είναι αδιαμφισβήτητα. Το πόρισμα και οι επεξεργασίες της Εξεταστικής δεν θα τεθούν σε αρχείο. Δεν μου επιτρέπεται να προβλέψω την απόφαση της Βουλής, αλλά είναι σίγουρο ότι θα κατατεθούν στις αρμόδιες αρχές για την απόδοση ευθυνών, με βάση τις αρμοδιότητές τους. Παράλληλα, θα τροφοδοτήσουν το νομοθετικό έργο για να μην υπάρξουν στο μέλλον αντίστοιχα φαινόμενα.

Υπάρχουν πολιτικά ζητήματα που υποτιμήθηκαν από την κυβέρνηση; Οι μειώσεις στο ΕΚΑΣ θα έχουν επίπτωση;

Γνωρίζετε ότι κακές κυβερνήσεις χρεοκόπησαν τη χώρα και η κοινωνία μας πληρώνει αυτό το τίμημα. Και εμείς αναγκαστήκαμε να συμβιβαστούμε. Κάνουμε το καλύτερο δυνατό και οφείλουμε -προς όφελος της κοινωνίας- να βελτιωνόμαστε συνέχεια. Προφανώς και έχουμε αδυναμίες. Τα προβλήματα ήταν γιγάντια και ο μηχανισμός της παλιάς εξουσίας, πολλές φορές δυναμιτίζει τις προσπάθειές μας.

Υποτίμηση δεν μας επιτρέπεται σε κανένα τομέα. Ιδιαίτερα στα ζητήματα κοινωνικής προστασίας για τις κοινωνικές ομάδες που πλήττονται από την κρίση, οφείλουμε να είμαστε πολύ περισσότερο προσεκτικοί και να προλαμβάνουμε οποιαδήποτε αρνητική εξέλιξη.

Στην περίπτωση του ΕΚΑΣ δεν μπορέσαμε να ανατρέψουμε, πλήρως, τη δέσμευση της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου. Αναπληρώνουμε τις απώλειες προοδευτικά, μέσα από την εθνική σύνταξη. Όμως, οφείλουμε βραχυπρόθεσμα να «επιστρέψουμε» στην κοινωνία, ως κοινωνικό όφελος, το πλεόνασμα που προκύπτει από το εθνικό προϊόν κάθε έτους, ως κοινωνική και προνοιακή πολιτική. Αυτή είναι και η δέσμευση του πρωθυπουργού. Και απ’ ότι φαίνεται, πρέπει να συγκρουστούμε και με τους δανειστές, αλλά και με την εσωτερική αντίδραση για να το μετατρέψουμε σε συγκεκριμένα μέτρα ανακούφισης.

Είστε ικανοποιημένος από την αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης στο μέτωπο της βελτίωσης της καθημερινότητας;

Ήδη έχει ξεκινήσει ένα μεγάλο πρόγραμμα αξιολόγησης των δομών, αλλά και των στελεχών της δημόσιας διοίκησης και υλοποιούνται σημαντικές αλλαγές, ιδιαίτερα στους τομείς της Υγείας, της Παιδείας και της Πρόνοιας με άμεσα αποτελέσματα, θέσεις εργασίας και εξυπηρέτηση του πολίτη. Σε πολλούς τομείς, το Δημόσιο εξοικονομεί σημαντικά ποσά (π.χ. δημόσια έργα, φοροδιαφυγή, λίστες καταθέσεων, αδειοδότηση καναλιών κ.λπ.). Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν ακόμη πολλές αδικίες, καθυστερήσεις και αδυναμίες της δημόσιας διοίκησης. Δεν είναι δυνατό να αλλάξουν όλα σε μία μέρα. Σημασία έχει ότι προχωράμε σε αυτή την κατεύθυνση και δεν δίνουμε καμία δυνατότητα στο παλιό καθεστώς να επιστρέψει. Για παράδειγμα, αυτό τον μήνα τέθηκε, ήδη, σε διαβούλευση και προχωρά ένα νέο σύστημα αδειοδότησης επαγγελματικών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, χωρίς γραφειοκρατικά βάρη. Ας μην ξεχνάμε, ότι υπάρχουν και πολλές αντιστάσεις προκειμένου να μην αλλάξει τίποτα. Χρειαζόμαστε και θέλουμε τη στήριξη, την πίεση και την αυστηρή κριτική της κοινωνίας για να πάμε μπροστά.

Πώς θα «απαλλαγούμε από το παλιό» -η έκφραση είναι δική σας-, όταν στις τράπεζες εξακολουθεί να κινεί τα νήματα ένα σύστημα προερχόμενο από το παρελθόν ή όταν στο χώρο της Δικαιοσύνης παρατηρούνται φαινόμενα αβελτηρίας;

Με εφαρμογή της ισοτιμίας και της διαφάνειας σε όλα τα επίπεδα. Με έλεγχο και κανόνες χωρίς εκπτώσεις. Και, βεβαίως, με ενεργοποίηση των πολιτών και της κοινωνίας. Διότι, η αλλαγή της κοινωνίας δεν μπορεί να ανατεθεί μόνο στην κυβέρνηση. Θέλει ενεργοποίηση και συμμετοχή των πολιτών σε όλα τα επίπεδα. Και η κυβερνητική πολιτική οφείλει να απελευθερώνει και να εμπνέει τις κοινωνικές δυνάμεις και τους πολίτες, προς την κατεύθυνση της δίκαιης αλλαγής της κοινωνίας μας.

Σε ποια κατεύθυνση πρέπει να κινηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ για να διευρύνει την επιρροή του, με δεδομένο ότι οι μεθεπόμενες εθνικές εκλογές θα διεξαχθούν με το σύστημα της απλής αναλογικής;

Η κατεύθυνση είναι σωστή, δεν έχουμε άλλο στόχο πέρα από τη δίκαιη κοινωνία. Και ο συνομιλητής μας είναι συγκεκριμένος, η κοινωνία. Εμείς, οφείλουμε να προχωράμε τις αλλαγές και να συνομιλούμε τίμια με την κοινωνία. Εξάλλου, αυτή η πολιτική εξυπηρετεί τα συμφέροντα της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτών. Για πρώτη φορά μπαίνει τάξη και ελέγχονται όλοι. Δεν έχει σημασία το αξίωμα, η περιουσία ή η κομματική τοποθέτηση κάποιου.

Το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ που πλησιάζει, η κομματική και κοινοβουλευτική δουλειά οφείλουν να στοχεύουν στη σύνδεση του ΣΥΡΙΖΑ με την κοινωνία. Χωρίς παρωπίδες, με αποκατάσταση της αξιοπιστίας στη σχέση πολίτη-πολιτικής.

Η παραπληροφόρηση, σε αρκετές περιπτώσεις, ξεπερνά κάθε όριο. Μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ με λιγοστά κομματικά μέσα ενημέρωσης να τα βάλει με ένα ολόκληρο σύστημα;

Να το ξεκαθαρίσουμε. Θέλουμε με το μέρος μας την κοινωνία, συμμέτοχη στις αλλαγές που πρέπει να γίνουν. Δεν θέλουμε με το μέρος μας τα μέσα ενημέρωσης. Κανόνες, ισοτιμία και διαφάνεια θέλουμε, δεν θέλουμε να γίνουμε καναλάρχες.

Από την πλευρά τους, τα μέσα ενημέρωσης πρέπει να τηρούν το Σύνταγμα και να υπηρετούν τον πλουραλισμό. Και, βεβαίως, να τηρούν τις υποχρεώσεις τους απέναντι στην Πολιτεία, όπως όλες οι επιχειρήσεις. Πάρτυ στην πλάτη του λαού, δεν θα ξαναγίνει. Και εννοείται πως δεν θα κάνουμε το λάθος της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ που ήθελαν να ελέγχουν την κοινωνία μέσω των Μέσων Ενημέρωσης, συμβάλλοντας σε ένα καθεστώς διαπλοκής και ανισοτιμίας, στο οποίο τελικά υπέκυψαν.

Η «Λαϊκή Ενότητα» του Παναγιώτη Λαφαζάνη απέτυχε να μπει στη Βουλή. Η «Πλεύση Ελευθερίας» της Ζωής Κωνσταντοπούλου και το «DIEM 25» του Γιάνη Βαρουφάκη, αν και δεν δοκιμάστηκαν στις κάλπες, καταγράφουν στις δημοσκοπήσεις περιορισμένη δυναμική. Ποια εξήγηση δίνετε;

Όλοι κρινόμαστε από την κοινωνία. Και η κοινωνία, σήμερα, θέλει αλλαγή του παλιού καθεστώτος, δικαιοσύνη και εργασία, να βγούμε από την κρίση. Για να γίνει αυτό, χρειάζεται τιτάνια προσπάθεια. Σε πολιτικό-κυβερνητικό επίπεδο θέλει ισχυρή, προοδευτική συμμαχία. Για το λόγο αυτό, οι πολίτες προτιμούν τις συνθέσεις στην πολιτική και όχι τις διασπάσεις. Και προφανώς υποστηρίζουν προτάσεις που δίνουν διέξοδο καλύτερης ζωής και κοινωνικής επιβίωσης.

Δεν είναι ώρα για καταγραφή δυνάμεων, ιδεολογική καθαρότητα και προσωποπαγή κόμματα. Το ξαναλέω, μπροστά στην κοινωνία αναλαμβάνουμε τις ευθύνες μας. Οι πολίτες μας κρίνουν και είναι αυτοί που τροφοδοτούν την πολιτική.